Big Brother for Kids: stop zeven kinderen tussen 10 en 16 in een huis, sluit dat hermetisch af van de buitenwereld en kijk wat er gebeurt. In de heel nabije toekomst waarnaar Anna Woltz ons meevoert, worden kinderrechten niet zo nauw genomen. Regisseur Jacob Rijn maakte op zijn 17e furore met een documentaire ? ook Woltz publiceerde haar eerste roman Alles kookt over (Leopold, 2002) op die leeftijd. Nu wil hij televisiekijkend Nederland en de rest van de wereld tonen hoe ver de kinderen in het huis zullen gaan en hen lik op stuk geven. Of het hem lukt?

Een ploeg van 45 medewerkers, waaronder een redactieteam, wordt mee opgesloten en gedurende een maand zullen tientallen camera's en microfoons het gebeuren verslaan. Jongste van de vijf redactieleden is Jamie, net 17, weggeplukt van de schoolbanken en met een nogal hoge score bij "de Ticket", een club, zeg maar drukkingsgroep, die zich bezighoudt met hoge scores te verzamelen voor uiterlijk, gezondheid, intelligentie (hersens), geld, charme. Het gros van de Nederlandse jeugd is Ticketlid of -fan. Wat de volwassenen van tegenwoordig doen, hebben kinderen in dit boek tot hun credo gemaakt. Hoe charmant je bent, wordt door anderen bepaald via het Internet. Om te beantwoorden aan het schoonheidsideaal is geen brug te ver, en zelfs tienjarigen eisen beslissingsrecht over lichaamscorrecties. Eén tiener heeft al miljoenen op zijn bankrekening, dankzij een soort YouTube-pestsite voor jongens, met (voor ons dan toch) bedenkelijke verborgen-camerafilmpjes. Wie van de grote bedrijven commercieel niet tussen de lijntjes kleurt en de Ticket steunt, wordt geboycot en gaat failliet, zonder pardon. Je hoeft als jongere niet mee te doen, maar dat is sociaal gezien not done.

Een van de tests bestaat in het verzorgen van de demente, oude moeder van de hoofdsponsor. Zij is incontinent en kan niet meer voor zichzelf zorgen. Een van de meisjes, geen Ticketfan, doet wat ze kan ? de "gebruiksaanwijzing" werd mee geleverd ? en wordt vervolgens half dood geschopt, omdat ze het spelletje Monopoly van de anderen komt storen. De kijkcijfers stijgen.

Dat het allemaal niet echt goed afloopt, laat zich raden, maar hoe dat gebeurt, komen we niet te weten. De twee overblijvers kiezen als finale test voor besmetting met een dodelijk virus. Dat wordt afgeleverd in een Black Box, de doos van Pandora. Wie het overleeft of het minst snel bezwijkt, strijkt de 2 miljoen euro op. Heel goedmenend Nederland zit intussen aan het toestel gekluisterd, de champagnekurken knallen, en de ouders staan er wat bleekjes, maar supporterend bij.

Het verhaal zelf zit tussen zwarte bladzijden, als in een zwart doosje. Daartussen krijg je een raamverhaal met zeven scènes uit het laatste interview met het jongste redactielid, die telkens een deel van het verhaal inleiden. Over de ware toedracht wil Jamie niet echt iets kwijt, maar de snuggere journalist weet er haar telkens weer in te luizen; het is tenslotte nog een kind.

Het verhaal is net als de titel inktzwart. Wolz gaat moeilijke ethische thema's daarbij niet uit de weg, maar het ligt er zo dik bovenop dat het hilarisch wordt. Wie is verantwoordelijk voor wat er allemaal gebeurt en voor het getoonde? Hoever gaan we? Jamie, zelf op de bres voor haar rechten, maakt (on)handig gebruik van volwassenen om haar eigen verliefde grilletje door te drukken. Aan het einde zijn zij en wij niet veel wijzer geworden, en blijft iedereen met een kater zitten. [Walter Schoonbaert] Verberg tekst

Black Box is dé kijkcijferhit op de televisie. Zeven kinderen van 10 tot 16 jaar worden opgesloten in een zwart huis vol camera’s op de Pier in Scheveningen. Deze kinderen staan in hun dagelijks leven onder invloed van de Ticketcultuur, waarbij punten gescoord moeten worden op uiterlijk, intelligentie, charme, geld en gezondheid. De 17-jarige Jamie is een van redactrices van het programma. Zij is zo verliefd geworden op Rijn, de regisseur, dat ze niet inziet dat Black Box volledig uit de hand loopt. Hoe reageren de kinderen bijvoorbeeld als er een oma in het huis geplaatst wordt of als er een virus zal vrijkomen? Meeslepend 'Big Brother-verhaal', waarin de uiterlijkheidscultuur en seksualisering van de maatschappij aan de kaak gesteld worden, evenals de rol van de buitenwereld daarin. Het verhaal wordt afgewisseld met scènes van een interview dat Jamie in het heden geeft. Op deze pagina's is op de achtergrond vaag de branding aan het Scheveningse strand te zien. Voor de lezer wordt telkens een tipje van de sluier opgelicht. Vanaf ca. 13 jaar. Verberg tekst

Voor Jamie lijkt de wereld aan haar voeten te liggen wanneer ze wordt uitgekozen tot de jongste redactrice van het nieuwe televisieprogramma Black Box. Bovendien krijgt ze de kans om samen te werken met de knappe en bekende regisseur Rijn, voor wie ze al snel als een blok valt. In Black Box kunnen de televisiekijkers het wel en wee volgen van zes jongeren die zich vrijwillig gedurende één maand laten opsluiten in een zwart huis op de pier. De verliefdheid en het spektakel vertroebelen Jamies beoordelingsvermogen. Ze is zeventien, mooi en ze schittert aan de strakke zijde van Rijn. Ondanks talrijke 'vege tekens' gaan de ogen van Jamie pas open wanneer het flink begint fout te lopen. Voor de ogen van miljoenen kijkers ontwikkelt zich het hallucinante einde van Black Box. Dit verhaal vertelt op een meeslepende manier over hoe de fantasiewereld en de echte wereld met elkaar kunnen verward worden. Het schenden van de privésfeer en het exposeren van persoonlijk leed tot vermaak van jan en alleman worden hier aan de kaak gesteld. In dit proces laat de auteur ons zien hoe gemakkelijk mensen te manipuleren zijn. Bovendien gaat niemand vrijuit. De kijker wordt opgevoerd als gelegitimeerde voyeur, die door 'onschuldig' televisiekijken, medeschuldig is aan het onrecht dat gebeurt. Dat de auteur de dingen daarbij uitvergroot, valt te vergeven. Het past in de lijn van haar onderwerp. Enkel die dingen die buiten formaat zijn, zijn nog interessant. Integriteit en zelfrespect verworden tot betekenisloze begrippen. De personages zijn, met uitzondering van Jamie, stereotiep uitgewerkt. Het verhaal gaat met hen aan de haal in een snel tempo. De interviews, in de tegenwoordige tijd geschreven, lijden telkens het verloop van het verhaal in. Dat verhaal speelt zich af in de verleden tijd. Dit geeft de lezer de kans om kennis te maken met twee Jaimies. Eén Jaimie die deel uitmaakt van een bende mediageile figuren en een andere Jaimie die beschaamd en met hervonden zelfrespect terugblikt op wat haar en anderen overkwam. Met het zinnetje: “ik was zeventien en ik had het laatste woord”, legt Woltz de verpletterende verantwoordelijkheid bij de volwassenen. Dit boeiende boek gaat niet alleen over het schenden van de privé- sfeer, ook de hele uiterlijkheidscultuur en de daaraan verbonden seksualisering van de maatschappij worden aan de kaak gesteld.

Verberg tekst