Niet rennen in blanke buurten. Niet rennen." Dat zei zijn vader toen Miah zich als 10-jarig jongetje had losgerukt en over Madison Avenue was gelopen. Wat zijn vader niet vertelde was dat je als zwarte tiener maar beter met een zwart meisje kan uitgaan. Miah is een buitenbeentje op vele vlakken: zijn moeder is een beroemde schrijfster en zijn vader een filmregisseur met een Oscar op zijn naam. Door zijn rijke afkomst hoort Miah er in de zwarte gemeenschap niet helemaal bij en sturen zijn ouders hem naar een dure, blanke school. Daar wordt hij automatisch in de laagste klas geplaatst, misschien omdat hij zwart is. Miahs huidskleur wordt hem pas uitgesproken kwalijk genomen wanneer hij op een joods blank meisje, Ellie, verliefd wordt. De twee ontmoeten elkaar op school -- hij raapt haar boeken op -- en voelen zich meteen tot elkaar aangetrokken. Ellie is zich van geen kwaad bewust tot ze haar zus vertelt over haar nieuwe liefde. Haar zus weet vanuit haar lesbische relatie hoe moeilijk het is om voor je overtuiging te vechten, maar toont enkel afkeer van een relatie met een zwarte man.

Hoewel het liefdesverhaal in dit boek soms wat clichématig overkomt, wordt de verhouding tussen zwart en blank interessant uitgediept. Wat betekent het om zwart te zijn? Wat betekent het om blank te zijn? Hebben blanke mensen in een blanke samenleving een huidskleur? Hoewel iedereen om ter hardst roept dat racisme verkeerd is, verbergen maar weinig mensen hun afkeuring wanneer Ellie en Miah in het park zitten te zoenen. Ook de relatie tussen Ellie en haar familie is boeiend beschreven: doordat haar moeder het gezin twee keer in de steek liet, heeft Ellie bindingsangst. De communicatie met haar moeder verloopt allesbehalve vlot, en een dramatische confrontatie kan niet uitblijven. Zacht als de wind houdt de Amerikaanse samenleving een spiegel voor die de lezer confronteert met een harde waarheid, al eindigt Jacqueline Woodson haar modern Romeo en Juliet verhaal niet zonder een sprankeltje hoop. [Vanessa Joosen] Verberg tekst

Elisha (Ellie) en Jeremiah (Miah) zijn jonge tieners in New York die hun plek moeten vinden in hun gezin, op school en in de wereld. De Joodse Ellie (15, ik-persoon) verwerkt de breuk in het vertrouwen naar haar moeder, waar Miah bezig is met zijn zwarte uiterlijk en de invloed die dit heeft. Ze worden verliefd wanneer ze elkaar tegen het lijf lopen op school. Ellie en Miah brengen samen veel tijd door, maar zijn huiverig om hun liefde aan de buitenwereld te laten zien. Het boek eindigt tragisch: doordat Miah wordt aangezien voor een voortvluchtige zwarte man, wordt hij doodgeschoten. Ellie denkt terug aan haar fijne tijd met Miah en heeft spijt dat ze hun relatie niet openbaar hebben gemaakt. De perspectieven wisselen tussen Ellie en Miah. Het boek is niet dik, heeft korte hoofdstukken en makkelijke zinnen, waardoor het voor een jong publiek geschikt is. Ook de plot is niet ingewikkeld en draait voornamelijk om eerste liefde, verliefd zijn en racisme. De onderwerpen zetten aan tot denken en ondanks dat het boek oorspronkelijk verscheen in 1998, is het verhaal actueel. Nieuwe vertaling. De auteur won vele internationale prijzen, o.a. in 2020 Hans Christian Andersen Award, de belangrijkste internationale prijs voor jeugdliteruur. Vanaf ca. 13 jaar. Verberg tekst

Jacqueline Woodson is al jaren een van de toonaangevende auteurs in de Verenigde Staten. Bij ons was ze vrij onbekend en onvertaald tot ze in 2018 en 2020 de twee belangrijkste internationale literatuurprijzen won. Dit ontroerende verhaal over een interraciale relatie is haar derde boek in het Nederlands.

Identiteit en bewustzijn van de eigen huidskleur zijn vanaf de eerste bladzijde een belangrijk thema – dat Woodson een zwarte auteur speelt ongetwijfeld een rol. (Het woord 'zwart' wordt in de vertaling trouwens consequent als 'Zwart' geschreven, wit blijft met kleine letter.) De zwarte vijftienjarige Miah is zich in tegenstelling tot zijn joodse (en witte) vriendin Ellie altijd en overal van zijn huidskleur bewust. In zijn vertrouwde zwarte omgeving voelt hij 'zich warm in zijn huid, beschermd'. Daarbuiten 'leek het gewicht van zijn huid te veranderen, werd het zwaarder.' Is dat trouwens niet prachtig verwoord? Het is maar één voorbeeld van Woodsons unieke pen en haar poëtische maar trefzekere stijl.  

De liefde tussen Miah en Ellie is groots, compleet en overweldigend. Ze vinden bij elkaar de geborgenheid die ze na enkele pijnlijke ervaringen in hun eigen familie missen. Hun interraciale relatie is voor de buitenwereld echter verre van evident. Het is dan ook verleidelijk om hen de hedendaagse Romeo en Julia te noemen. Woodsons jeugdroman is evenwel veel subtieler dan een verhaal over de onmogelijke liefde in een vijandige context. Ja, er zijn bedenkingen, twijfels ('zo'n relatie zal moeilijk zijn') en afkeuring in zowel hun witte als zwarte omgeving. Maar wat vooral raakt is hun éigen verbazing dat ze dolverliefd werden op iemand met een andere huidskleur. Hij noch zij konden zich als partner van een gemengd koppel voorstellen; ze stonden helemaal niet stil bij deze mogelijkheid. Niet uit vijandigheid zoals bij Romeo en Julia, maar uit onwetendheid, vanwege een niet-kennen van de ander. Hun horizon reikt immers niet verder dan hun eigen gemeenschap. Om Ellie te parafraseren: niemand van haar familie heeft ooit iets hatelijks over zwarten gezegd; ze kenden er gewoon geen.

Woodson verweeft in dit liefdesverhaal verschillende delicate thema's waarbij ze de ongemakkelijke vragen niet uit de weg gaat. Haar boek verscheen in 1998 maar de thema's zijn een kwarteeuw later nog steeds actueel. Of witte mensen beseffen dat zij óók een huidskleur hebben, bijvoorbeeld. Hoe we als mens in ons diepste onderbewustzijn écht reageren op een andere huidskleur. Of meer algemeen, hoe we ons tot elkaar verhouden en wat echte verbinding in de weg kan staan. Dat klinkt misschien beladen maar haar aanpak is subtiel en ingetogen – maar daarom niet minder overtuigend. Dit is het type boek waarin mensen van kleur zich kunnen herkennen en witte mensen kan doen nadenken, al vraagt het een zekere maturiteit als lezer. Hoe dan ook is dit in de eerste plaats een verhaal over twee jonge mensen die samen hun weg in het leven zoeken. 

Helaas wordt hun prille liefde op onverwachte en brutale wijze geknakt. Het boek is een terugblik op het korte samenzijn, afwisselend verteld in de verleden tijd door Ellie (in de ik-vorm) en Miah (in de derde persoon). Het is een onvoltooid verleden, zo blijkt uit het laatste hoofdstuk. De titel van het boek is ontleend aan de beginregel van een gedicht van de Amerikaanse dichteres Audre Lorde. Het hele gedicht is trouwens deel van het verhaal en past uitstekend bij de sfeer van verlangen en gemis. Behind you is het vervolg en wordt hopelijk snel naar het Nederlands vertaald. 

Verberg tekst