Een jeugdboek over een mysterieuze vermissing en raadselachtige ontdekkingen op een zomerkamp op Terschelling. In de zomer van 1991 verdwijnt op Terschelling een jongen tijdens een zomerkamp. Ondanks wekenlange zoekacties blijft hij spoorloos, en na verloop van tijd vervliegt de hoop op zijn terugkeer. Elf jaar later, in 2002, wordt Basha Berkel (11) naar hetzelfde kamp gestuurd. Tijdens de busreis hoort ze geruchten over de verdwenen jongen en bij het kampvuur worden spookverhalen verteld. Basha ontdekt mysterieuze tekens boven haar stapelbed, wat de spanning verder opvoert. De verdwijningszaak staat in het verhaal centraal, maar het boek verkent ook thema's als nostalgie en angst voor de toekomst. In nuchtere stijl geschreven, met fragmenten met wat brutalere spreektaal. Met enkele zwart-witillustraties in de vorm van krantenartikelen. Voor lezers vanaf ca. 11 jaar. Tom Rijpert is een Nederlandse auteur. Hij schreef een klein aantal boeken, waaronder het tweeluik ‘De zeven sleutels’*, waarvan ‘Het pad van de Roverkoning’** is opgenomen in de Grote Vriendelijke 100-lijst.

Met zijn ambitieuze tweeluik De zeven sleutels (2023) verwierf Tom Rijpert in opvallend korte tijd een zekere bekendheid als nieuwe fantasyschrijver voor de jeugd. Maar in 19|91 laat hij nu zien dat hij ook uit andere vaatjes kan tappen. Hoewel er aan het eind een vleug fantasy aan te pas komt, is zijn nieuwe jeugdroman toch vooral een razend spannende detective.

Basha (11) gaat met grote tegenzin op vijfdaags zomerkamp naar Terschelling. Op de veerboot ontmoet ze de eigenaardige andere deelnemer Tibbe (10), die enig kind is, omdat hij geen 'goede reclame was voor meer kinderen'. Hij is wijsneuzig, een vat vol feitjes en duidelijk een eenling. Tibbe vertelt Basha dat ze net als hij een spiegelkind is, omdat zij op de spiegeldatum 2-2-1991 geboren is en hij op 8-8-1991.

Dat gegeven is even vergezocht als heerlijk mysterieus en je waant je heel even in een boek van Tonke Dragt, die ook van spiegels en dit soort geheimzinnigheden hield.

Griezeliger wordt het als Tibbe vertelt dat in hun geboortejaar een jongen is verdwenen van het zomerkamp waar zij nu naartoe gaan. De politie tast nog altijd in het duister over de toedracht, maar Tibbe heeft zich voorgenomen zelf op onderzoek uit te gaan. Dat het nu 2002 is, het eerstvolgende spiegeljaar na 1991, én Basha en hij allebei spiegelkinderen zijn, overtuigt hem ervan dat zij tot een doorbraak kunnen komen.

Eerst aarzelend en sceptisch, maar steeds fanatieker neemt Basha aan de speurtocht deel en is zíj het die uiteindelijk in een onvervalste kinderboekenzin opmerkt: 'Volwassenen en hun geloofwaardige ideeën hebben hun kans gehad'.

De kinderen verdenken hun kampleiders die er toen ook al bij waren, ontdekken een spookachtige hut met een geheime kelder in het bos, en in de onverwacht grimmige ontknoping krijgt de Brandaris een sleutelrol.

Tijdens hun onderzoek benoemt Tibbe, die graag Agatha Christie leest, geestig de regels van een detectiveroman, waardoor 19|91 ook speels gaat over wat dit genre behelst. Als Basha het iets over de helft van het boek niet meer ziet zitten, realiseert ze zich glimlachend dat dit er volgens die regels bij hoort: op twee derde van het verhaal wil de detective het opgeven.

19|91 is zo'n boek dat je moeilijk kunt wegleggen en hoewel de psychologie ondergeschikt is aan het avontuur, krijgen de personages toch reliëf en gaat het tussendoor ook over erbij horen en vriendschap.

Rijpert schrijft behendig in een ontspannen stijl, waarin verrassende zinnen opduiken. Liftdeuren glijden onheilspellend open 'met de vriendelijkheid van een kinderlokker' en een ruimte voelt plechtig 'alsof ik in mijn pyjama een kerk in was gewandeld'.